De slag om de islam
In opinie op 17-01-2015 | 18:55
De oproep van burgemeester Aboutaleb van Rotterdam aan moslims om hun geloof los te rukken van zijn kapers is terecht en past in een lange traditie.
Dat schrijft arabist en islamoloog Halim el Madkouri.
Al vanaf de eerste dagen na het overlijden van Mohamed kende de moslimgeschiedenis perioden van onrust, angst en zelfs fitna (totale chaos). Vooral dat laatste bezorgt moslims tot de dag van vandaag de rillingen over hun lijf. Om Fitna te vermijden waren er ook altijd zwaarwichtige lieden die opstonden om goedschiks of kwaadschiks het ergere te voorkomen. Hun motto “het vermijden van het kwade gaat vóór het bewerkstelligen van het goede” is een centraal principe geworden in de islamitische jurisprudentie. Recentelijk nog riepen meer dan honderd moslimgeleerden de groep van Al Baghdadi op zich te herbezinnen en terug te keren naar de islam van de overgrote meerderheid van de moslims. Hoe begrijpelijk de boze reacties op Aboutaleb ook mogen zijn, de kern van zijn boodschap bleef helaas onderbelicht en onbesproken.
Vooral de hier geboren en/of opgegroeide moslims reageerden boos. Zij vinden elke oproep aan hun adres om afstand te nemen van terroristische misdaden, gepleegd door bloeddorstige lieden in naam van de islam, op zijn zachtst uitgedrukt ongepast en in sommige gevallen zelfs opruiend.
Ik kan mij in zekere mate hun boosheid voorstellen. Want het spreekt voor zich dat zij de moordpartijen verafschuwen. Ik hoef niet lang na te denken om overtuigd te raken van het feit dat negenennegentig procent van de moslims, hoe gekwetst ook, absoluut niets te maken wil hebben met de jihadistische beestachtige terreur. Ze hoeven daar dan ook geen afstand van te nemen. Die afstand is al werkelijkheid. Immers, de jihadisten noemen zichzelf ghurabaa (vreemden of vreemdelingen) en in andere gevallen al firqa al najiyya (de geredde fractie). Dit betekent dat het gros van de moslims dwalingen zijn en in de hel zullen eindigen.
Eén procent stelt aldus niets voor, denkt men dan. Maar in absolute zin zijn dat nog steeds 15 miljoen potentiële moordenaars in naam van de islam. Een derde van de tien grootste legers ter wereld inclusief reservisten en paramilitairen! De negenennegentig procent van de moslims die de islam als vreedzame religie beleeft is uiteraard vele malen groter. Maar ik constateer dat negenennegentig procent van die negenennegentig niet bereid is uit eigen beweging tegengas te bieden aan die éne procent potentiële moordenaars. Een overweldigende meerderheid die eerder lijkt in te binden dan de strijd aan te willen gaan om een einde te maken aan de grootste geloofsdiefstal allertijden.
De islam staat voor verbroedering tussen alle mensen “O mensen... Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden kennen...” (Koran 49:13). Maar deze moorddadige fractie zaait enkel verdeeldheid, dood en verderf. Het volstaat echt niet om ze telkens af te serveren als geen echte moslims zijnde. Want ze zijn wel degelijk moslims en een moslim mag je niet zomaar excommuniceren.
De islam ontstond om de mensheid te ontworstelen aan wat moslims jahiliyya noemen. Jahiliyya is de pre-islamitische tijdperk op het Arabische Schiereiland waar stamloyaliteit het enige morele kompas was en waar de wet van de sterkste en elkaar uitmoorden de alledaagse praktijk vormden. Mohamed is gezonden om de intermenselijke verhoudingen eigenlijk te de-arabiseren en universaliseren. De Koran 21:107 informeert dat hij “…slechts als barmhartigheid voor de wereldbewoners gezonden [is]”.
Maar deze moorddadige fractie kent geen genade en is bereid tot het uiterste te gaan, ook al wordt de hele wereld in een allesvernietigende oorlog gestort.
De moslims die op Aboutaleb verontwaardigd hebben gereageerd, deden dat omdat zij in het bovenstaande geloven en zij vonden het onbegrijpelijk te worden verzocht dat uit te spreken. Helaas blaften zij tegen de verkeerde boom! In plaats daarvan hadden zij zich kunnen aansluiten bij het initiatief NietMijnIslam of soortgelijke initiatieven.
Als het goed is stoelt elke religie, dus ook de islam, op een aantal fundamentele basiswaarden die bedacht zijn om de intermenselijke relaties zodanig te reguleren dat er meer vrede zou heersen dan oorlog. Maar het is altijd aan de opvolgers van welke religie dan ook om daar werk van te maken. Het is onder geen beding vergeeflijk om teksten uit religieuze bronnen aan te wenden om anderen uit te moorden. Interpretatie van die bronteksten is en blijft mensenwerk en dientengevolge kan de mens zijn gedragingen niet op het geloof afschuiven.
Voor die fundamentele basiswaarden heeft elke geloofsgemeenschap haar eigen namen en kaders bedacht. Moslimgeleerden spreken van maqassid al sharia (doelstellingen van de sharia). Die doelstellingen zijn door de veertiende-eeuwse grootgeleerde Al Shatibi als volgt opgesteld: bescherming van het recht op leven, op geloven, bescherming van het intellect, van eigen bezit en tenslotte van eer. Nauwelijks anders dan wat wij tegenwoordig universele rechten van de mens noemen. Bescherming van het intellect (hifdh al aql) staat centraal in deze visie. Zonder intellect kan je niet denken. Maar als je niet mag uiten wat je bedenkt, dan is denken feitelijk zinloos. Zonder denken bouw je geen samenlevingen maar krijg je kuddes. Helaas hoef ik deze redenering niet te verdedigen, want wij zien met onze ogen dat waar vrijheid van meningsuiting heerst, ook welvaart, vertrouwen en vrede heersen. Waar dat niet het geval is, heerst alleen maar angst, achterstelling en allerhande ellende.
Als zelfs middeleeuwse geleerden zover waren in de vernieuwing van het geloof omdat dat noodzakelijk was, wat let de huidige generaties moslims, vooral hen die in het Westen verblijven, om hetzelfde te doen? Hoe komt het dat elke Abu Dinges ongehinderd zijn gang kan gaan om het geloof zodanig naar zijn hand te zetten dat er nauwelijks iets van overblijft dan bloedige moordpartijen? Wiens taak zou het dan moeten zijn om te zeggen ‘tot hier en niet verder’? De overheid mag zich gelukkig niet bemoeien met hoe mensen hun geloof invulling willen geven. Niet-moslims zullen gauw afgeserveerd worden als islamofoben die geen kaas hebben gegeten van de boodschap van de islam.
Zelfs christenen hebben geprofiteerd van een bepaalde kijk naar de koran. In zijn boek “Les Intellectuels au moyen age”, schreef de Franse historicus Jacques Le Goff dat de vertaling van de koran mede heeft bijgedragen aan het ontstaan van de reformatie. Kennelijk heeft de relatie tussen mens en god, zonder bemiddelende personen of instanties, de founding fathers van de reformatie getriggerd om hun project gestalte te geven. Dit is voor moslims iets om trots op te zijn en iets dat ook hen zou moeten triggeren om met een andere bril hun heilige teksten te lezen en te interpreteren.
De burgemeester in Aboutaleb realiseerde zich wel degelijk wat zijn beperkingen waren en sprak op een moment van boosheid uit zijn tenen. Maar de praktiserende moslim in hem, zoon van een imam, verzette zich tegen de kaping van zijn geloof. Hij kon het niet verkroppen dat bloeddorstige moordenaars doodleuk ongevraagd mede namens hem handelden.
Blijft de meerderheid zwijgen, dan krijgen de 15 miljoen potentiële moordenaars ruim baan. De vraag is dan: wie is er nog moslim? Bedoeld of niet, de oproep van Aboutaleb gaat wat mij betreft hierover. Zijn de moslims in Nederland bereid de uitdaging aan te nemen om een grondig geloofsinhoudelijke debat aan te gaan opdat zij de eersten zullen zijn die de eerste steen zullen leggen van het project “Redt de Islam”?
Als dit te veel gevraagd is, is er een andere weg. Een beetje laf, dat wel maar men kan ervoor kiezen; namelijk blijven roepen dat je een gewone Nederlandse burger bent en de rest je niets kan schelen. Maar reageer dan niet zo gekwetst bij de eerste de beste tekening omdat die beledigend zou zijn voor de profeet; terwijl overledenen niet meer beledigd kunnen worden, laat staan profeten.
Halim El Madkouri is arabist/islamoloog
Meer artikelen over de islam hier
Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook.
Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!
Meer over aboutaleb, afstand nemen, halim el madkouri, islam, islamdebat, terreur.
Reacties
Bari Muchtar - 18/01/2017 14:39
De Nederlandse afdeling van de grootste moslimorganisatie van Indonesië wil het gematigde gezicht van de Islam laten zien. Het bestuur van de bijzondere afdeling van Nahdatul Ulama (de opstanding van de Schriftgeleerden) of Pengurus Cabang Istimewa Nahdlatul Ulama (PCINU) in Nederland gaat in Amsterdam en Den Haag een driedaags conferentie organiseren die zal worden bijgewoond door de Indonesische minister van religieuze zaken Lukman Hakim Saifudin.
De organisatie vindt het nu de hoogste tijd om een gematigde Islam uit Indonesië te laten zien, vooral nu de anti Islam sentimenten steeds meer harde geluiden laten horen. Shohibuddin is een van de motors achter de conferentie.
‘Wij zijn op dit moment geconfronteerd met het feit dat de meeste migranten die naar Europa komen grotendeels uit moslims bestaan, wat een groot probleem vormt in Europa.”
Dat veroorzaakt volgens de promovendus van de Universiteit van Amsterdam het anti Islamsentiment. Dit wordt ook versterkt door aanslagen door moslim extremisten. De toenemende aanhangers van de populistische politici in Europa is het resultaat van dit allemaal.
Daarom is het nu relevant en het juiste moment om het gezicht van de Islam in Indonesië te laten zien. De meerderheid van de moslims in de oud-kolonie van Nederland zijn vredelievend, tolerant en open. Dit geldt ook voor moslims uit Zuid-Aziatische landen zoals Maleisië, Brunei, Filippijnen en Thailand.
De conferentie wordt op 27,28 en 29 maart gehouden. Voor meer informatie: http://www.nubelanda.nl/conference2017
John Dubbelboer - 19/01/2015 22:33
Wel of niet afstand nemen? Geen afstand nemen zeggen de meesten. Het is opvallend dat vrijwel iedereen met een gezaghebbende stem neigt naar juist wel expliciet en publiekelijk afstand nemen van de extreme Islam.
Het is bepaald niet eenvoudig omdat we niet goed weten hoe we de extremistische Islam moeten duiden. IS lijkt heel goed thuis te zijn in de Islam en koketteert met de begintijd van de Islam en met de grote Arabische veroveringen. En telkens als men ziet dat IS of aanslagplegers in Parijs nog niet eens zo’n abject beroep op de Islam doen, bestaat de behoefte om zich met de “eigen” Islam wat te rechtvaardigen. Hoe vaak is er niet gezegd dat Islam”vrede” betekent bv? En ook in dit stuk van El Madkouri zien we een mooi citaat uit de Koran of er wordt verwezen naar de Jahiliyya waar het volgens de doctrine allemaal om begonnen zou zijn. De positieve betekenis van religie voor een samenleving wordt nog eens benadrukt en dat is het goed recht van El Madkouri maar opvallend is juist dat de geschiedenis ons anders leert. Er is door vele anderen al gewezen op de merkwaardige overeenkomst tussen de Dertigjarige Oorlog in Europa en de horror die we nu in het Midden Oosten zien. De Dertigjarige Oorlog heeft 6 miljoen Duitsers het leven gekost ( van de 30 miljoen toen levende Duitsers). Een volksslachting van ongekende gruwelijkheid die werd bepaald door godsdienststrijd en het trekken van nieuwe grenzen tussen de staten. Het bleek de zwanenzang van het Christendom te zijn. Daarna kwam de Verlichting. Laten we zeggen dat de mensen snakten naar de Verlichting. Ze waren om het plat te zeggen, volkomen afgeknapt op het Christendom en op elke godsdienst. Met het uitbrengen van een wetenschappelijke editie van de Bijbel was het snel gedaan. De Bijbel was een boek zoals zoveel andere boeken. Tradities blijven taai maar het Christendom zal verdwijnen. Misschien niet als spirituele leidraad overigens.
Als dus El Madkouri een lofzang uitbrengt op het interpreteren van heilige teksten met de inzet van het volle intellect moeten we toch even met een schuin oog naar het Christendom kijken dat een –inderdaad rijke- tekst biedt zonder dat iemand nog gelooft dat die tekst door God is “geschreven”. En dat is dus uiteindelijk toch een pijnlijk verschil met de Islam. En dat verschil is des te pijnlijker omdat een zogenaamde tekstkritische wetenschappelijke editie van de Koran door de islamitische wereld met man en macht wordt tegengewerkt.
Het pleidooi van El Madkouri om de teksten van de Koran met verstand te gaan interpreteren is iets dat al eeuwen en eeuwen is vertoond in de Islam. Maar de teksten zijn soms hopeloos duister en juist een wetenschappelijke benadering kan veel verhelderen.
Het zou van echte durf getuigen om “Redt de Islam” te zien zoals Nasr Abu Zayd, de beroemde Egyptische filoloog het zag, namelijk als het streven naar een tekstkritische benadering van de Koran. Hij werd echter door de Moslim Broeders het land uit gejaagd en Nederland had de eer om deze vluchteling op te nemen.
El Madkouri noemt aan het eind degenen die gewoon Nederlander willen zijn en het allemaal niets meer kan schelen, een beetje laf. Nasr Abu Zayd was dus niet laf.
Hier een voorbeeld:
Those who annoy Allah and His Messenger - Allah has cursed them in this World and in the Hereafter, and has prepared for them a humiliating Punishment. Truly, if the Hypocrites, and those in whose hearts is a disease, and those who stir up sedition in the City, desist not, We shall certainly stir thee up against them: Then will they not be able to stay in it as thy neighbours for any length of time: They shall have a curse on them: whenever they are found, they shall be seized and slain (without mercy).
