Home » Blog » Opinie » ‘Allahoe Akbar of de Nederlandse vlag’: afgedwongen herstart van de moslimomroep

‘Allahoe Akbar of de Nederlandse vlag’: afgedwongen herstart van de moslimomroep

In opinie door Roemer van Oordt op 03-09-2013 | 17:37

Tekst: Roemer van Oordt

Dit weekend zond de Stichting Moslim Omroep (SMO) in opdracht van de Stichting Zendtijd Moslims (SZM) haar eerste programma’s uit op de Nederlandse televisie. Deze herstart markeert (voorlopig) het einde van jarenlang gesteggel tussen moslimkoepels en bestuurders onderling en van juridische twisten met het Commissariaat voor de Media (CvdM), die tot de Raad van State werden uitgevochten. Een strijd die de SZM uiteindelijk in haar voordeel besliste.

De moslimomroep kent een stroeve geschiedenis waar Republiek Allochtonië al vaker over berichtte. Zaterdagmiddag 31 augustus had de SMO net na het middaguur haar primeur met 50 minuten zendtijd op Nederland twee. Op dat tijdstip worden tot eind 2015 in twee blokken actualiteiten en documentaires verzorgd onder eindredactie van Mustapha Aarab. De eerste actualiteitenuitzending ging over moslims in de Nederlandse krijgsmacht, de documentaire over huwelijksdwang.

Reacties
De herstart kreeg reacties uit verschillende hoek. Ik pik er twee uit. Antropoloog Martijn de Koning geeft op zijn weblog Closer aan net als ik nogal wat problemen te hebben met de keuze van de onderwerpen. Die sluiten, vooral gelet op de invulling ervan, helaas naadloos aan bij kwesties die al uitentreuren worden besproken in het platgewalste islamdebat in Nederland, zoals loyaliteit, dwang, vrouwen, geweld in de moslimwereld, de tegenstelling tussen islam en Nederland en/of tussen migrant en Nederlands. De weinig vrolijk makende titel (De Koning: zucht, zucht, zucht….die titel) ‘Allahoe Akbar of Nederlandse vlag’ is daar een beeldend voorbeeld van.

De SMO lijkt volgens De Koning een poging te doen om vooroordelen te ontkrachten en toch belangrijke issues aan de orde te stellen, maar slaagt er vooralsnog alleen in om tot in het karikaturale te benadrukken dat moslims vooral ‘heel normaal zijn’. Hoewel De Koning het na één uitzending nog veel te vroeg vindt voor een definitief oordeel, vraagt hij zich wat mij betreft opnieuw terecht af op welk publiek de moslimomroep met dit soort (thematische keuze van) programma’s zich nou eigenlijk richt en hoe onafhankelijk de omroep opereert.

Hizb ut-Tahrir Nederland geeft daar in een persbericht duidelijk antwoord op. De ‘Bevrijdingspartij’ zet eerst weinig verrassend uiteen dat de nieuwe moslimomroep in hun optiek net als het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO) ‘in het leven is geroepen om de agenda van de Nederlandse staat ten aan zien van Islam en de Moslims ten uitvoer te brengen door te fungeren als diens spreekbuis…. en dat het welbekend bij de Moslims is dat deze clubjes niet staan voor de belangen van de Moslims maar werken om de belangen van het Nederlandse staat te behartigen ten koste van Islam’.

Inhoudelijk richt Hizb ut-Tahrir de peilen vooral op de Nederlandse overheid die ‘de programmamakers financiert en de inhoud van dit programma heeft bepaald’. Woordvoerder Okay Pala vindt de loyaliteitsvraag die in de uitzending constant doorklinkt naar het kiezen tussen Nederland en de islam niet alleen onterecht, maar ook om meerdere redenen krom. Je kan in zijn optiek immers niet kiezen tussen een land en een levensovertuiging. En als Nederland zou staan voor ‘liberale democratie’ (=levensovertuiging) dan is het dwingen tot een keuze volgens Pala ‘een uiting van regelrechte onderdrukking en hypocrisie, daar men in Nederland beweert vrij te zijn in de keuze van levensovertuiging enerzijds, maar anderzijds een levensovertuiging afdwingt door de een in te ruilen voor de ander’.

Domesticeren van de islam
De invloed van de politiek en institutionele dwang schemert ook door in het discours van de afgelopen donderdag aan de Universiteit van Utrecht afgestudeerde Rob Oostenbrugge. In zijn scriptie Moslimomroep in Nederland 1986-2013.Vijfentwintig jaar domesticeren staat (naast het overbekende onderlinge gekissebis over macht, posities en geld) centraal dat de moslimomroep, als onderdeel van de institutionalisering van de islam in Nederland, door het CvdM en de politiek is ‘beteugeld’ en ingepast in de Nederlandse context. Dat proces wordt ook wel het domesticeren van de islam genoemd.

Oostenbrugge ziet vooral in de latere fase (na 2005) de invloed van dit proces als één van de oorzaken van het (tijdelijke) mislukken van de omroep en de aanwijzing van de zendtijd aan de NPO (NTR). De meest uiteenlopende organisaties werden in dit deel van het traject willens en wetens en in tegenspraak met hun eigen beleidsregels, door het CvdM in structuren en samenwerkingsverbanden gedwongen die bij voorbaat gedoemd waren te mislukken. Daar kwam bij dat zij sowieso niet pasten bij de fase van de organisatorische ontwikkeling en bij de afwijkende religieuze structuur van moslims.

Toekomst
Vanaf 2016 worden alle religieuze en levensbeschouwelijke omroepen opgegeheven en ondergebracht bij één van de grote omroepen. Financieel en organisatorisch is de SMO nu al onderdeel van de NTR. Vrijdag gaf eindredacteur Mustapha Aarab in een interview in Trouw aan in de 175 uur radio en bijna 60 uur televisie die hij in de tussentijd heeft, zich geen grote illusies te maken over de invloed en het bereik van de programma’s. Afgaande op de eerste kijkcijfers (26000 voor de actualiteiten en 40.000 voor de documentaire) lijkt dat een realistische inschatting.

SMO wil, zo zegt Aarab, discussies aanzwengelen vanuit een onafhankelijke positie (‘als onderhuurders’), zonder ideologische kleur, in het ‘midden’ van de moslimgemeenschap. Daarmee reageert hij op de bekende berichtgeving in de media over oude bestuurders die nog altijd een rol spelen en inmenging vanuit Turkije door de vertegenwoordiging van Diyanet in het bestuur van SZM. Aarab legt in het interview in Trouw nog maar eens uit dat de bestuursleden van de SZM de verschillende stromingen binnen de islam vertegenwoordigen, maar dat zij geen invloed op de programma’s hebben. Hij wappert al met zijn ontslagbrief als dat wel zo zou (blijken te ) zijn.

SZM-bestuurder Driss Boujoufi gaf vandaag Republiek Allochtonië te kennen ondanks de talloze (onbewezen) aantijgingen zich na zo’n 40 jaar nog altijd te willen inzetten voor de belangen van de (Marokkaanse) moslimgemeenschap in Nederland. Naar aanleiding van het artikel in Trouw zei hij alle vertrouwen te hebben in Mustapha Arab, die - voor alle duidelijkheid - is aangesteld door het SZM-bestuur en klaarblijkelijk bij alle aangesloten koepelorganisaties de afgelopen jaren voldoende (inhoudelijke) krediet heeft opgebouwd.

Journalist Radi Suudi liet Republiek Allochtonië weten geen bestuurlijke rol meer bij de moslimomroep te (willen) spelen. Hij gaat aan de slag met het maken van programma’s voor de SMO die de internationale discussies over de islam in Nederland voor het voetlicht gaan brengen. Dat zou wel eens een belangrijke aanvulling kunnen zijn op de dominerende en - zoals het er nu naar uiziet -  te eenzijdige Nederlandse invalshoek.

Roemer van Oordt is redacteur van Republiek Allochtonië

Volg Republiek Allochtonië op twitter of like ons op facebook. Republiek Allochtonië (voorheen Allochtonenweblog) bestaat 7 jaar. Waardeert u ons werk? U kunt het laten blijken door ons te steunen.

Meer over commissariaat voor de media, driss boujoufi, hizb ut-tahrir, martijn de koning, moslimomroep, mustapa aarab, radi suudi, roemer van oordt, smo, szw.

Reacties