Gezamenlijk herdenken Kristallnacht definitief van de baan?

In opinie door Ewoud Butter op 31-10-2015 | 14:42

Tekst: Roemer van Oordt en Ewoud Butter

Het is sinds 2010 een treurigstemmend terugkerend ritueel: gedoe over twee concurrerende herdenkingen van de Kristallnacht in Amsterdam. Eén herdenking wordt georganiseerd door het Platform Stop Racisme en Uitsluiting en de ander door het Centraal Joods Overleg (CJO).

Dit jaar spits de discussie zich toe op de uitnodiging door het Platform van het uitgesproken Palestijns-Israëlische Knessetlid Haneen Zoabi. CJO-voorzitter Van der Wieken zegt daarover in het Parool : “De Kristallnacht wordt misbruikt om Israël zwart te maken en te haten.” En organisator Maarten Jan Hijmans van het Platform: “Kennelijk ziet men Palestijnen als een categorie mensen die je best mag onderdrukken.” (*)

Wat gebeurde er tijdens de Kristallnacht?
Tijdens de Kristallnachtherdenking wordt de pogrom herdacht tegen Joden in nazi- Duitsland die plaats vond tijdens de Kristallnacht, in de nacht van 9 op 10 november 1938. Het was een massale uiting van antisemitisme en het begin van de holocaust.

Wanneer werd de Kristallnacht voor het eerst in Amsterdam herdacht?
Amsterdam kent geen lange traditie van het herdenken van de Kristallnacht. Sinds 1992 wordt, met uitzondering van de jaren 2004-2007, een Kristallnachtherdenking georganiseerd.

Aanleiding in 1992 was de aanslag op een asielzoekerscentrum in het Duitse Rostock en de opkomst van extreemrechts in Europa. De antiracisme organisatie Nederland Bekent Kleur, die eerder dat jaar was opgericht door onder andere Abdou Menebhi en Rene Danen, nam hiervoor het initiatief en organiseerde de herdenking samen met maatschappelijke organisaties, waaronder verschillende joodse organisaties en migrantenorganisaties van 1992 tot en met 2001.

Tijdens de herdenking werd ieder jaar niet alleen stil gestaan bij de Kristallnacht, maar werd ook steeds aandacht besteed aan hedendaagse vormen van racisme en discriminatie. Ook kwam de positie van vluchtelingen regelmatig aan de orde (zie hier voor een overzicht). De bijeenkomsten verliepen meestal zonder incidenten.

2000: Tweede Intifada als splijtzwam
Dat veranderde in 2000. Er werd dat jaar een nationale manifestatie georganiseerd. De organisatie was in handen van Nederland Bekent Kleur, het Meldpunt discriminatie, het CIDI en het Auschwitz Comité. Tot de tientallen ondersteunende organisaties behoorde ook het Centraal Joods Overleg. Thema’s waaraan gedurende deze Kristallnachtherdenking aandacht werd geschonken, waren volgens de uitnodiging van de gemeente Amsterdam vreemdelingenhaat, islamofobie, racisme en antisemitisme.

De herdenking vond plaats ruim een maand na het begin van de tweede intifada. Er ontstond een relletje toen Abdou Menebhi, mede-oprichter van Nederland Bekent Kleur, maar destijds als voorzitter van de Stedelijke Marokkaanse Raad, tijdens zijn speech door Jacques Grishaver van het Nederlands Auschwitz Comité van het podium werd getrokken omdat hij over het optreden van Israël in de bezette gebieden begon.

Menebhi zei over dit incident in 2014 op Republiek Allochtonië:

"In de weken daarvoor waren in verschillende Amsterdamse buurten door Marokkaanse jongeren leuzen tegen joden op muren gekalkt. Aanleiding hiervoor was de tweede intifada die in oktober 2000 was uitgebroken nadat Sharon een bezoek aan de Tempelberg had gebracht. We hebben toen Marokkanen gemobiliseerd om aanwezig te zijn bij de Kristallnachtherdening om hun solidariteit te betonen met de joodse gemeenschap. Dat was succesvol. Ik heb tijdens mijn toespraak nadrukkelijk herhaald dat antisemitische leuzen onacceptabel waren. Ik ben tegen iedere vorm van racisme en discriminatie, waar ook ter wereld. Ik daarom heb in mijn speech opgeroepen geen ruimte te geven aan extremisten, geweld en onderdrukking. In dat verband heb ik ook het optreden van Israel in de bezette gebieden genoemd. Dat mocht ik niet doen, omdat de herdenking van de Kristallnacht volgens sommigen niet over het buitenland mocht gaan.”
 

2001 – 2008
In 2001 stond de herdenking vooral in het teken van de aanslagen van 11 september en de spanningen tussen moslims en niet moslims. Na 2002 stopte het NBK voor een paar jaar met het organiseren van de herdenking door een gebrek aan vrijwilligers.

Het Centraal Joods Overleg besloot in 2003 elke 5 jaar een herdenking te gaan organiseren, dat jaar ondersteund door verschillende joodse organisaties, antiracisme organisaties en het Contactorgaan Moslims en Overheid (CMO). Er werd aandacht gevraagd voor het toenemend het antisemitisme. De bijeenkomst was omgeven door een aantal incidenten. Zo werd vlak voor de herdenking door pro-Palestijnse organisaties geprotesteerd tegen de Muur die Israel op dat moment aan het bouwen was en er ontstond tijdens de herdenking irritatie, vooral bij antiracisme-organisaties, over de speech van Frits Bolkestein die suggereerde dat antisemitisme alleen onder moslims en Marokkanen zou voorkomen. Ten slotte werden drie leden van de extreemrechtse Joodse Defensie Liga (JDL) gearresteerd die tegen de zin van de organisatie aanwezig waren.

2008: hervatting herdenkingen Nederland Bekent Kleur
In de jaren 2004-2007 werd er geen herdenking georganiseerd. 2008 was het 70 jaar geleden dat de Kristallnacht (1938) had plaats gevonden en werd de herdenking door Nederland Bekent kleur hervat. Speciale aandacht werd in 2008, onder meer door spreker Ed van Thijn, gegeven aan racisme, antisemitisme en islamofobie. Dezelfde thema’s als - bijvoorbeeld - in 2000.

Toch viel dat laatste in 2008 opeens slecht bij delen van joods Nederland. De hoofdredacteur van het Nieuw Israelietisch Weekblad (NIW), Paul Damen, sprak in een column van een "schandelijke", "a-historische" en "schaamteloze" bijeenkomst. De gelijkstelling van vermeende moslimhaat met de Kristallnacht vond hij "meeliften op andermans leed".

Volgens journaliste en oud NIW-redactrice Daphne Meijer lag islamofobie gevoelig omdat in die jaren, rond 2009 en 2010 in sommige delen van de Joodse gemeenschap, werd geflirt met de PVV. Zij ziet binnen de joodse gemeenschap twee stromingen herdenkers: de ene ziet islamofobie en antisemitisme als twee verschijningsvormen van hetzelfde, de andere ziet islamofobie en antisemitisme als elkaar uitsluitende fenomenen. “Het ene standpunt is gebaseerd op het zondebok-denken, waarbij nu eens de Jood, en dan weer de moslim die rol vervult en het dus niet gaat om het Jood- dan wel moslim-zijn, maar om de positie als paria in de samenleving. De andere redenering gaat uit van het idee dat de strijd tegen het antisemitisme de facto een strijd tegen moslims is, aangezien het antisemitisme, in elk geval in deze analyse, in zijn moderne verschijningsvorm als anti-Israëlisme en antizionisme vooreerst van moslims afkomstig is.”

In 2009 wordt de bijeenkomst opnieuw door Nederland Bekent Kleur georganiseerd met als spreker onder andere Freek Ossel namens de gemeennte Amsterdam, Eduard Nazarski (directeur Amnesty International Nederland) en rabbijn Soetendorp. De joods-christelijke pastor Ben Kok, die het liefst veel Israëlische vlaggen had gezien, heeft het als eerste over het ‘kapen’ van de Kristallnachtherdenking. Hij schrijft (inclusief spelfouten): “De hele Kristalnachtherdenking is gekaapt door moslims en linkse bewegingen als Nederland Bekend Kleur, waar helaas rabbijn Soetendorp zich mee indentificeert en waarvan hij geen enkele afstand neemt, als het gaat om de islam te waarderen.”

Volgens Daphne Meijer gebruikt Esther Voet een jaar later hetzelfde frame. Meijer schrijft: “Achteraf gezien is de rol van Esther Voet ook interessant, die in 2010 de herdenking van Nederland bekent kleur begint te framen als zou die organisatie de herdenking hebben ‘gekaapt’. Als initiatiefnemer.”

Centraal Joods Overleg
In 2010 liet het CJO weten dat het met ingang van 2011 jaarlijks zijn eigen Kristallnachtherdenking ging organiseren in de Portugese Synagoge. Het CJO besloot hiertoe uit ongenoegen over de herdenking van Nederland Bekent Kleur.

Volgens het CJO waren de bijeenkomsten van Nederland Bekent Kleur in hoge mate gepolitiseerd. Het CJO schreef hierover op haar website:

"Zo achten wij een aankondiging van de bijeenkomst op de website van de Internationale Socialisten verwerpelijk. Naast de aankondiging staat een affiche afgebeeld waarop wordt opgeroepen Israel te boycotten. Israel wordt gelijk gesteld aan apartheid. Deze politisering heeft niets meer te maken met een waarschuwing tegen antisemitisme en racisme nu, laat staan met een herdenking van het verleden."
 

Vanaf 2011 worden er ieder jaar twee herdenkingen gehouden: één door het CJO en één door het Platform tegen Racisme dat de organisatie van Nederland Bekent Kleur had overgenomen. En ieder jaar is er gedoe.

De herdenking van sjeik Yassin
Wat daarna een argument werd in de discussie, was de betrokkenheid van enkele organisaties van het Platform tegen Racisme bij een bijeenkomst op 27 maart 2004 waar over sjeik Yassin, de oprichter van Hamas werd herdacht. Zo stelde journalist/blogger Carel Brendel bij herhaling dat organisaties als de Internationale Socialisten en Emcemo zich hadden gediskwalificeerd door hun betrokkenheid bij deze bijeenkomst.

De halfblinde en verlamde Sjeik Yassin was op 22 maart 2004 bij een raketaanval door Israel gedood toen hij in zijn rolstoel een moskee verliet. Sjeik Yassin was volgens Israël “persoonlijk verantwoordelijk'' voor de dood van talrijke Israëliërs. Internationaal werd de liquidatie veroordeeld, onder andere door de Europese Unie. De Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken, Ben Bot, noemde de liquidatie strijdig met het internationaal recht. Ook in het Israelisch parlement was er kritiek: de de linkse partij Meretz beschuldigde Sharon ervan "een oorlogsmisdaad' 'te hebben gepleegd.

De Arabisch-Europese Liga (AEL), het Palestina Komitee Nederland (PKN), de Internationale Socialisten, het KMAN en Emcemo hadden op 27e maart een demonstratie tegen het nederzettingenbeleid van Israel gepland, maar na de liquidatie van Yassin, werd door de AEL en de Internationale Socialisten ook een herdenking van sjeik Yassin aangekondigd. Hierop trok het PKN zich terug uit de organisatie van de demonstratie. Het PKN veroordeelde weliswaar de liquidatie van Yassin net als de andere organisaties, maar wilde niet dat aandacht voor Yassin de overhand zou krijgen. De overgebleven organisaties lieten weten de aanslag op Yassin juist als een symbool voor de staatsterreur van Israël te beschouwen. Dat de herdenking als een steunbetuiging aan Hamas kon worden ervaren, namen zij op de koop toe.

Abdou Menebhi, ook oprichter en voorzitter van Emcemo, verklaarde in 2014:

"Dat was in mijn beleving geen herdenking van de persoon Yassin. Het ging aanvankelijk om een protest tegen het Israëlische (nederzettingen)beleid, maar de aandacht ging toen vooral uit naar de wijze waarop Yassin vlak daarvoor door Israel geliquideerd was. Ik hou absoluut niet van Hamas en heb ook nooit sympathie voor ze gehad. Ik ben seculier en steun progressieve groepen en niet religieuze groepen. (..) Ik protesteerde tegen het zonder enige vorm van proces doden van iemand die verdacht werd van terrorisme. Niet alleen Yassin werd met een aantal bommen gedood, maar ook anderen, waaronder onschuldige kinderen. (..) Daar ging in die dagen het debat over. Die daad werd toen dan ook terecht internationaal door verschillende landen en organisaties veroordeeld. In de Veiligheidsraad hield de VS met een veto een veroordeling van Israël tegen."
 

Recente ontwikkelingen
Verschillende bestuurders van de gemeente Amsterdam hebben de afgelopen geprobeerd om de partijen bij elkaar te brengen. Dat is niet gelukt. De invalshoeken lijken daarvoor te veel uit elkaar te liggen.

Volgens Daphne Meiijer zijn de 'afgesplitsten' sinds 2010 met een vrijwel constante campagne bezig om zichzelf te benoemen tot de enige echte organisatoren van de enige echte herdenking. Meijer stelt:

"Het is niet alleen de bedoeling dat de nieuwe herdenking goed wordt bezocht: de oude herdenking moet mislukken en verdwijnen. Daarom worden de bezoekers en de organisatoren zwart gemaakt, ook met terugwerkende kracht. Dit gebeurt op een aantal manieren. Anno 2015 heet de Zwanenburgwal-herdenking in het NIW bijvoorbeeld de ‘schaduwherdenking’. Een andere gebruikte manier is om erop te blijven hameren dat de initiatiefnemers in 1993 zich volledig ten onrechte op de voorgrond drongen om de herdenking te ‘kapen’. De ontstaansgeschiedenis van de Kristallnacht-herdenking in Nederland is hiermee in tegenspraak. Zonder Nederland bekent kleur wás er helemaal nooit een herdenking gekomen.
Een derde manier is om de mensen van Nederland bekent kleur en de opvolger Platform Stop Racisme & Uitsluiting via een methode van ‘schuld door associatie’ te kunnen wegzetten als antisemieten, Jodenhaters, Hamas-aanhangers en in het algemeen als enge, onbetrouwbare mensen. Het is mij zelf ook wel eens overkomen, dat ik een antisemiet werd genoemd, omdat ik ergens was geweest waar ook de voorzitter van Nederland bekent kleur aanwezig was."


De kans dat zij er onderling ooit nog uitkomen lijkt gezien de meest recente onwikkelingen definitief verkeken. Het Plafform heeft bekend gemaakt dat het “gelet op de actualiteit nu onvermijdelijk is ook het racisme in Israël ter sprake te brengen”. Dat taboe wordt doorbroken, mede omdat het CJO nu zijn eigen herdenking heeft, zegt de organisatie. Het Platform geeft daar dit jaar vorm aan met de uitnodiging van het Palestijns-Israëlische Knessetlid Haneen Zoabi. Zij zit sinds 2009 in het Israëlische parlement, eerst voor de Balad-partij, nu namens de gemeenschappelijke lijst van Arabische (lees Palestijnse) partijen.

Zoabi zal volgens een persbericht van de organisatoren tijdens haar bezoek spreken over de Israëlische discriminatie van Palestijnen. Onder meer zal ze het hebben over "het systeem van wetten dat Israël voor de Palestijnse inwoners tot een apartheidsstaat maakt.”

In een reactie aan Republiek Allochtonië laat vertegenwoordiger Lonneke Lemaire van de organisatie weten: 

"Het Platform vraagt naast de herdenking van de Kristallnacht altijd al aandacht voor opkomend racisme waar dan ook ter wereld. Zo hebben we een aantal jaar geleden een vertegenwoordiger uit Griekenland uitgenodigd om te komen praten over de gevolgen van de groeiende populariteit van de Gouden Dagenraad. Met vergelijken moet je altijd voorzichtig zijn, maar we zien nu in Europa ontwikkelingen, zoals de opkomst van extreemrechts, die doen denken aan de jaren ‘30. Vluchtelingen die aan de grenzen van Europa stranden roepen herinneringen op. Veel Joden werden voor de Tweede Wereldoorlog ook aan de grenzen tegengehouden. We moeten waakzaam zijn”.
 

Lemaire: “In Israël is er sprake van racisme dat van staatswegen wordt georganiseerd. Dat krijgt uiting in allerlei wetten en regelgeving die een discriminerende en uitsluitende uitwerking hebben op Palestijnen en andere etnische bevolkingsgroepen. We hebben Haneen Zoabi, als gekozen Palestijns lid van de Israëlische Knesset lid, gevraagd om daarover te komen praten.”

Het bestuur van Nederlands Israëlietische Gemeente (NIG) Den Haag zegt over haar deelname in een persbericht: “Met het bieden van een platform voor de antisemitische en haatdragende uitlatingen aan het Joodse volk door mevrouw Zoabi, wordt de kern van de Kristallnacht-herdenking ernstig beschadigd.” Carel Brendel suggereert dat de Kristallnachtherdenking niet wordt herdacht maar gevierd en spreekt van de kaping van de Kristallnacht door de politieke onderwereld'.  En CJO-voorman Van der Wieken stelt: “'Het is het goed recht van het Platform om haar uit te nodigen. Het is mijn goed recht om dat te verfoeien. Wat wij straks gaan horen is een echo van wat wij hoorden in de Kristallnacht: haat tegen alles wat Joods is.'  Daphne Meijer noemt Zoabi "een interessante vertegenwoordigster van het veelkleurige politieke landschap in Israël', (..)" maar het is wel een provocatie, want als er nu iemand de woede opwerkt van de gevestigde orde, en van al die zelfbenoemde niet-joodse vrienden van Israël, is zij het wel."

Maarten Jan Heijmans, naast organisator namens het Platform ook lid van de Liberaal Joodse Gemeente Amsterdam, vindt de ophef over de uitnodiging van Zoabi misplaatst. In het Parool zegt hij: “Wij vinden het gewoon tijd om aandacht te besteden aan de Palestijnen….Jammer als dat wordt gezien als een provocatie. Nogal dom ook. Maar kennelijk ziet men Palestijnen als een categorie mensen die je best mag onderdrukken.”

En Jaap Hamburger (Een Ander Joods Geluid) schrijft in het NIW en op de site van EAJG: "van haar opvattingen kan Israël alleen maar een veel toleranter en evenwichtiger land worden. Of wilde iemand nog ontkennen dat Palestijnen in Israël tot op zekere hoogte gediscrimineerd en in de bezette gebieden keihard onderdrukt worden, zoals zij uit ervaring weet? Wie dat beweert, is van harte uitgenodigd naar Zoabi te komen luisteren, met nadruk op luisteren, en niet op roepen en schreeuwen."

Haneen Zoabi staat bekend om haar uitgesproken meningen en betrokkenheid bij buitenparlementaire acties. Zo nam ze in 2010, aan boord van het Turkse schip Mavi Marmara deel aan de Flotilla die probeerde de Israëlische blokkade van Gaza te doorbreken Een poging die eindigde met het enteren van de Mavi Marmara en de dood van negen Turken die werden neergeschoten door een Israëlische marine-eenheid.

Zoabi is volgens velen extra controversieel omdat ze in juli 2014 voor 6 maanden werd geschorst door de Commissie voor de Ethiek van de Knesset nadat ze in een radio-interview een maand eerder geweigerd zou hebben de kidnappers van drie Israëlische tieners 'terroristen' te noemen en zich niet zou hebben gedistantieerd van hun actie. Dat deed ze echter volgens de Israëlische journalist Richard Silverstein wel. Hij stelt dat Haneen Zoabi’s toevoeging ‘het niet met hen eens te zijn’ structureel door de Israëlische media uit de berichtgeving werd weggelaten.

Toekomst
Door de politieke situatie in Israël zelf bespreekbaar te gaan maken tijdens ‘hun’ Kristallnachtherdenking heeft het Platform tegen Racisme en Uitsluiting een duidelijk statement afgegeven.

Het moment dat er weer een gemeenschappelijke herdenking in Amsterdam komt, lijkt verder weg dan ooit.
 

Roemer van Oordt en Ewoud Butter zijn beiden redacteur van Republiek Allochtonië. Deze tekst is een update van en een aanvullling op eerdere artikelen over dit onderwerp.


Update:  We hebben inmiddels uit diverse bronnen vernomen dat NBK na 2002 een paar jaar achter elkaar besloot geen herdenking te organiseren vanwege een gebrek aan vrijwilligers. Uit onze zin 'Na de moord op Fortuyn stopte het NBK voor een paar jaar met het organiseren van de herdenking' zou echter kunnen worden geconcludeerd dat er een link is tussen de moord en de organisatie van de herdenking. We hebben deze correctie in de tekst opgenomen.

 

(*) De Kristallnacht wordt misbruikt om Israel zwart te maken

De herdenking van het Platform tegen Racisme zal worden gehouden bij het monument voor het Joodse Verzet, naast het Stadhuis van Amsterdam op de hoek van de Amstel en Zwanenburgwal. De bijeenkomst begint zondagmiddag 8 november 2015 om 15.00 uur. Behalve Zoabi spreken Anya Topolski, filosoof en universitair docent politieke filosofie aan de Radboud universiteit Nijmegen, en Markha Valenta, wetenschapper en eveneens docente aan de Radboud universiteit. Meer informatie hier

Het Centraal Joods Overleg organiseert dit jaar de Kristallnachtherdenking op maandag 9 november 2015 in de Portugese Synagoge aan het Mr. Visserplein te Amsterdam. De bijeenkomst vindt plaats van 17.00-18.00 uur. Aansluitend is een kranslegging op de binnenplaats van de Hollandsche Schouwburg. Er wordt o.a. gesproken door Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam en Ron van der Wieken, voorzitter Centraal Joods Overleg. Verder interviewt Margalith Kleijwegt de heer M. Schliesser. De bijeenkomst is toegankelijk voor iedereen. Aanmelden kan via info@cjo.nl
Meer informatie hier


Volg Republiek Allochtonië op
twitter of like ons op facebook.  

 

Waardeert u ons vrijwilligerswerk? U kunt het laten blijken door een bijdrage over te maken op rekeningnummer NL12INGB0006026026 ten name van de stichting Allochtonenweblog te Amsterdam. Met een donatie van 5 euro zijn we al blij. Meer mag ook!  

 


Meer over centraal joods overleg, cjo, ewoud butter, kristallnacht, kristallnachtherdenking, platform tegen racisme, roemer van oordt.

Delen:

Reacties


Maxime - 08/11/2015 13:27

Beste Erica, ik heb ook een groot deel van mijn familie verloren in de oorlog, ik heb vrienden en familie in Israel, en toch ben ik blij met deze herdenking die, laten we dat vooral niet vergeten, er zonder Nederland Bekent Kleur nooit was geweest. Er wordt recht gedaan aan de slachtoffers van toen en aan de slachtoffers van nu. Het is jammer dat er niet 1 herdenking meer is, maar laat ieder het in vrede op zijn/haar manier doen.

Erica van Beek - 07/11/2015 15:07

Ik begin met de woorden van Likoed hier te herhalen: Het is ongelooflijk, bij de Kristallnacht herdenking een neo-nazi uitnodigen die het vermoorden van Joodse kinderen goedpraat. Nog maar eens verzenden dan?
De Jodenhaat heeft een volledige cirkel gemaakt.
Jullie hebben geen recht op een herdenking bij het monument voor het Joodse Verzet. O.a. mijn Joodse moeder maakte daar deel van uit. Zelf vluchteling zijnde... Dat monument is er ter herdenking van de Joodse verzetsmensen, die vochten en voor het merendeel hun leven gaven, tegen de Nazi's,,,, Het monument is er dus voor Joodse mensen die hun leven gaven, o.a. voor jullie die nu met veel mooie woorden de hypocrisie ten top voeren door de Jodenhaat door te trekken van het monument naar het Israël van nu. Dezelfde eenzijdige benadering verraadt dezelfde Jodenhaat van toen en nu. Ik zal het jullie nooit vergeven. Hoeveel mooie woorden jullie er ook omheen zullen breien.

Roemer van Oordt en Ewoud Butter - 02/11/2015 13:42

Allereerst dank voor de vele en veelzijdige reacties op ons blog, zowel hieronder als per mail, twitter, Facebook of whatsapp.

Het was onze uitdrukkelijke bedoeling een overzichtsartikel te plaatsen, niet om een opiniestuk te schrijven. We wilden een historische schets geven, zoveel mogelijk gebaseerd op te verifiëren informatie, aangevuld met gebruik van (zelf verkregen) citaten door direct betrokkenen die minder in de doorsnee berichtgeving vallen terug te vinden, zoals die van Abdou Menebhi en Lonneke Lemaire. Wij dachten hiermee een bijdrage aan de discussie te leveren, omdat het ons steeds opvalt dat de geschiedenis van de herdenking alleen bij een hele kleine incrowd bekend is en bij veel anderen het onbegrip over de situatie groot blijft. Degenen die vinden dat we met dit overzicht een kans gemist hebben door geen stelling nemen, nodigen we van harte uit zelf met een opiniestuk te komen.

Carel Brendel - 02/11/2015 10:11

Het tekort aan vrijwilligers voor de herdenking tussen 2002-2007 had alles te maken met de moord op Pim Fortuyn. In de weken voor de moord hadden Nederland Bekent Keur en de Internationale Socialisten een agressieve straatcampagne gevoerd tegen Pim Fortuyn met als dieptepunt de bekende affiche "Stop de Hollandse Haider,", waarin werd opgeroepen tot een demonstratie tegen Fortuyn (die niet doorging omdat Fortuyn inmiddels was vermoord).

In de nasleep van de moord kwamen de activiteiten van NBK enkele jaren op een laag pitje te staan. Pas in 2008, met de opkomst van Wilders, besloot NBK om de Kristallnacht-herdenking nieuw leven in te blazen. Dat gebeurde in nauwe samenwerking met Samen tegen Racisme, de door Miriyam Aouragh geleide antiracismebeweging van de Internationale Socialisten.

Ik heb her en der gelezen dat Aouragh nooit lid is geweest van NBK. Op deze website (Republiek Allochtonië) staat een artikel van Aouragh zelf, waarin ze zelf verklaart actief te zijn bij Nederland Bekent Kleur en de Internationale Socialisten.

Dan de bijeenkomst van 27 maart 2004 op de Dam, georganiseerd door de Arabisch-Europese Liga Nederland, de Internationale Socialisten, Emcemo, het Komitee Marokkaanse Arbeiders Nederland (KMAN) en de Palestijnse Gemeenschap Nederland. Dat was geen herdenking van de Dag van het Land, zoals oorspronkelijk de bedoeling was. De bijeenkomst werd ook niet aangekondigd als een protest tegen de liquidatie van Hamas-oprichter Ahmed Yassin, zoals nu wordt beweerd. Het was duidelijk een herdenking van, dus een eerbetoon aan Ahmed Yassin. Om die reden trok het Nederlands Palestina Komitee zich terug uit de organisatie. Ik citeer uit een persbericht van 26 maart 2004. "Het NPK stond een bepaalde vorm van de actie op 27 maart voor ogen, maar in de loop van donderdag zijn grote twijfels gerezen of deze vorm in samenwerking met IS, AEL, KMAN en EMCEMO nog wel gehandhaafd zou kunnen worden. Er blijkt sprake te zijn van een totale verandering van thema, nl een herdenking van de moord op sheikh Ahmad Yassin in plaats van een herdenking van de Dag van het Land, waarbij de bouw van de Apartheidsmuur centraal zou staan. Uiteindelijk heeft dit het NPK doen besluiten om zich uit de activiteit terug te trekken."

Onder de titel "IS en AEL herdenken religieuze fascist Yassin" verscheen in De Fabel van de Illegaal een verslag van Eric Krebbers en Roel Nagel. Hier volgen enkele citaten:

"Net zoals sjeik Ahmed Yassin voor ons een held is, zijn alle strijders van Hamas helden voor ons", sprak AEL-voorzitter Nabil Marmouch de ongeveer 100 aanwezigen toe. "En niet alleen Hamas! Er zijn meer mensen en groepen die verzet voeren in dat gebied, Al-Aqsa, Hamas, Jihad, Hizbollah en meer, en ook in Irak. Ook dit verzet dat zij voeren moeten we steunen!" Voor hen die het opblazen van willekeurige burgers een fascistische strategie vinden, voegde Marmouch toe: "Wie het verzet echt steunt, steunt al het verzet en niet alleen een deel ervan." Volgens hem bepalen "onze broeders en zusters in Palestina" zelf wel "hoe het verzet wordt gevoerd" en zit "het Palestijnse volk" niet te wachten op "paternalisme vanuit Nederland".

Over de toespraak van Aouragh schreven Krebbers en Nagel het volgende:

"Verzet tegen de bezetting is legitiem en verdient alle mogelijke steun uit Nederland", aldus Miriyam Aouragh van de IS. In haar toespraak pleitte ze voor "een brede coalitie van migranten, autochtonen, vrouwen, mannen, moslims, christenen en socialisten". Joden nodigde ze niet uit. Met geen woord repte de socialiste over de fascistische ideologie en methoden van Hamas. Toch is het charter waarin Yassin de ideologie van Hamas heeft vastgelegd, eenvoudig te vinden op het internet.

In dat charter staat "de strijd tegen de joden" centraal, die volgens Hamas door zal gaan "totdat de joden zich verstoppen achter rotsen en bomen, die zullen roepen: O moslim! er verstopt zich een jood achter mij, kom op en dood hem!" Israël zal slechts blijven bestaan "tot de islam het elimineert", schreef Yassin. En volgens hem zaten "de joden" achter de Franse, de communistische en alle andere revoluties. Sterker nog, "geen oorlog is ooit ergens uitgebroken zonder hun vingerafdruk erop", aldus de beginselverklaring. Het antisemitische verzinsel "De Protocollen van de wijzen van Zion" zou het bewijs vormen van een wereldomvattende joodse samenzwering. "De joden" zouden zelfs achter het feminisme zitten dat moslimvrouwen weglokt van hun werkelijke levensvervulling: het huishouden, en het krijgen en opvoeden van moslimkinderen.

U kunt het allemaal nalezen op de website van Doorbraak, waar het archief van De Fabel van de Illegaal is ondergebracht.

Het blijft voor mij een raadsel waarom van oorsprong seculiere activisten als Abdou Menebhi en Miriyam Aouragh deelnamen aan een bijeenkomst georganiseerd ter ere van een duistere figuur als Yassin en geen woord van protest lieten horen, en geen enkele kanttekening zetten.

De IS, Emcemo en het KMAN hebben nooit spijt betuigd voor deze uitglijder. In plaats daarvan hebben ze geprobeerd zichzelf wit te wassen door van de Yassin-herdenking met terugwerkende kracht een Dag van het Land of een Protest tegen de Liquidatie te maken.

Organisaties die een antisemitische terrorist hebben toegejuicht zijn per definitie ongeschikt om een pogrom tegen joden te herdenken en de strijd tegen racisme te voeren. Hier wringt de schoen sinds de Kristallnacht-herdenking in 2008 weer tot leven kwam.





Doutzen de Ruyter - 01/11/2015 23:29

Het wordt steeds gekker. Ik lees dit stuk als een te waarderen poging om de geschiedenis te beschrijven en niet als een opiniestuk. Misschien kunnen de auteurs daar zelf antwoord op geven? Voorzover het stuk een 'kleur' heeft, is het eerder 'links' dan 'rechts' omdat 'links' meer aan het woord komt dan 'rechts' (hoewel ik in deze discussie links en rechts weinig werkbare termen vind).

Wanneer Rene de moeite neemt opiniestukken van de beide heren te googelen, kan hij niet anders dan concluderen dat de auteurs zich links van het midden bevinden. Wel over het algemeen genuanceerd links en met argumenten onderbouwd. Daar kunnen de dames en heren van zowel Likoed als Anja, Lonneke en Rene wat van leren.

Rene - 01/11/2015 22:32

Dit zogenaamd objectieve stuk doet me denken aan de uitspraak van een gerenommeerd politicus die eens zei: "Wie beweert links nog rechts te zijn, is zelden links." Een inhoudelijke stellingname van de auteurs zou kunnen duidelijk maken dat ze de uitzondering op die regel zijn.

Doutzen de Ruyter - 01/11/2015 21:04

@ Lonneke, in ieder geval fijn dat er ook een keer iemand namens het Platform reageert. Niemand kan je verbieden aandacht te besteden aan Israel. De kritiek op Israel deel ik, net als ik me stoor aan de volstrekt kritiekloze houding van de Nederlandse overheid of het onbegrijpelijke plan van Amsterdam om een stedenband met Tel Aviv aan te gaan. Toch vind ik het niet gepast om uitgerekend tijdens de Kristallnachtherdenking, wanneer je de aanloop naar de holocaust herdenkt, aandacht te besteden aan de wandaden van het hedendaagse Israel. Het verbaast me dat jullie dat kennelijk niet begrijpen, teriwijl jullie een jaar gelden nog benadrukten dat er tijdens de Kristallnachtherdenkingen geen anti-israelische toespraken zijn gehouden.

Dat de pro-Israelische Joel Voordewind bij het CJO sprak (ook over Israel), vind ik geen bijzonder overtuigend argument, laat staan dat ik het een bevredigend antwoord op mijn vraag vind waarom Zoabi is uitgenodigd op deze avond te spreken. Dat Voordewind 'bijbelse vooroordelen' geloof ik best, maar dat lijkt me niet relevant. Vermelden jullie bij islamitische sprekers als Yassin Forkani ook dat ze 'koranische vooroordelen' hebben? Dat zou evenmin relevant zijn, maar wel consequent.

lonneke Lemaire - 01/11/2015 15:57

De geschiedenis van deze herdenking is inderdaad een zeer getroebleerde, dat blijkt ook weer uit dit artikel. Er staan echter enkele fouten in.
- In 2000 werd de herdenking georganiseerd door de gemeente Amsterdam en zoals dat gebruikelijk is : door NBK, Meldpunt discriminatie en Auschwitz Comite slechts ondersteund. Ondersteuning betekent dat de naam van je organisatie onder de oproep kan worden geplaatst.
- Het feit dat er in de jaren 2004 tot 2007 geen herdenkingen waren kwam niet door de moord op Fortuyn maar simpelweg omdat er in die jaren te weinig vrijwilligers waren om de herdenking te organiseren.
- Dat het CJO in 2003 besloot elke 5 jaar een herdenking te organiseren is iets anders dan: het CJO nam in 2003 de organisatie op zich. Dat laatste suggereert dat het CJO het “overnam”.

Het is jammer dat er niet meer aandacht is gegeven aan de boycot acties van de laatste 5 jaar door het CJO. Het CJO, dat overigens pas in 1997 is opgericht en waar het Cidi een belangrijke partner in is, begon met zijn verdachtmakingen in 2010 door te vermelden dat één van de ondersteunende organisaties, namelijk de Internationale Socialisten, in hun krant en op hun website een oproep deden om de BDS campagne (boycot, sanctions and desinvestment) te steunen. Deze oproep is afgedrukt naast de oproep voor de Kristallnachtherdenking. Stel je voor dat een Platform elke organisatie afzonderlijk, die ook een eigen verantwoordelijkheid heeft, moet controleren.
Ook de jaren erna waren verdachtmakingen niet van de lucht en werd het CJO regelmatig geholpen door fantasievolle “journalisten” als Elma Drayer en Annabel (dobbernegers) Nanninga.
Geholpen uit zeer rechtse hoek dus. Ook zagen we nimmer dat het CJO afstand nam van aanvallen van b.v. de Nederlandse afdeling van Likud die, net als al die andere clubjes, het regelmatig presteerde om te spreken over de “pseudo” herdenking en “die antisemieten”
In 2013 besloot een musicus ineens om toch maar niet de uitnodiging om te komen spelen aan te nemen. Dat zijn zo van die gevolgen van de zwartmakerij.
En nog bonter maakte het CJO het vorig jaar. Openlijk schreef de uitgenodigde scriba van de Protestantse Kerken Nederland (PKN) één dag voor de herdenking dat hij zich als spreker terugtrok omdat hij benaderd was door het CJO.
Ook de zangeressen zijn geïntimideerd en wilden vervolgens maar 1 lied zingen. En vertrokken daarna naar de synagoge.
En waar gaat het nou eigenlijk steeds om? Het mag niet over Israël gaan. Het moet gaan over de aanloop tot de verschrikkelijke holocaust. Maar wat heeft het voor nut om alleen stil te staan bij de periode voorafgaand aan de WOII als je niet ook kunt kijken naar het nu?
En tenslotte nog even een pikant detail:
In 2013 ontving het CJO als spreker op zijn herdenking: Joël Voordewind. Voordewind is de man die via bijbelse vooroordelen als het maar even kan zich pro Israël en anti Palestijnen uitlaat.
Hoe zo mogen we het niet over Israël hebben?

Lonneke Lemaire
Platform Stop Racisme en Uitsluiting


Likoed Nederland - 01/11/2015 11:57

Het is ongelooflijk, bij de Kristallnacht herdenking een neo-nazi uitnodigen die het vermoorden van Joodse kinderen goedpraat.
De Jodenhaat heeft een volledige cirkel gemaakt.

Doutzen de Ruyter - 01/11/2015 10:59

Jammer, deze gratuite reactie van Anja. Het prettige aan dit artikel is dat juist beide kanten aan de orde komen. Er wordt geen expliciete stelling genomen, het is geen opiniestuk. Voorzover ik het stuk zou moeten kleuren dan komt het Platform er beter van af dan het CJO. De quotes van Daphne Meijer zorgen voor extra duiding en analyse. Die geef jij ook niet, maar daar moeten we blijkbaar je boek voor kopen. Tsja.
Je verwijt de auteurs dat ze het voorschotelen als een concurrentiestrijd en verwijt ze tegelijkertijd dat ze geen stelling nemen. Dat wringt. Waarom zouden ze stelling moeten nemen wanneer het geen concurrentiestrijd is?
Dat er veel bagger uit CJO-hoek wordt in dit artikel juist duidelijk. Wees blij, want op de website van het Platform mis ik het onderbouwde weerwoord dat ik hier wel lees. De enige plek waar het al jaren rondzingende verhaal over de Yassinherdenking in een context wordt geplaatst is Republiek Allochtonië. Het is ook de enige plek waar Menebhi om een reactie is gevraagd. Waarom lees ik dat niet in de reguliere pers of zelfs niet bij het Platform?
Tot slot: het platform had/heeft meer mijn sympathie, maar ik vind het onbegrijpelijk waarom uitgerekend tijdens de Kristallnachtherdenking Zoabi moet worden uitgenodigd. Ik wil haar graag horen spreken, lijkt me een interessante vrouw, maar waarom uitgerekend tijdens de Kristallnachtherdenking? Waarom wordt dat nergens goed uitgelegd? Ik snap het ook strategisch niet: je bevestigt alleen maar het vooroordeel uit de CJO-hoek dat het Platform de Kristallnachtherdenking misbruikt om kritiek op Israel te leveren. Van mij mag er veel meer kritiek op Israel komen, maar tijdens de Kristallnachtherdenking wringt dat. Nu ervaar ik het alleen maar als een bewuste, onnodige en onverklaarbare provocatie van het Platform. Het is voor mij een reden om niet te komen.

Anja Meulenbelt - 01/11/2015 10:27

Het is jammer dat jullie ‘het gedoe’ rondom de Kristallnachtherdenkingen framen als een kwestie van concurrentie. En vervolgens constateren dat het spijtig is dat een gezamenlijk herdenken er niet in zit. Wat de Platform-herdenking wil is duidelijk: niet alleen terugkijken en herdenken, maar ook vooruit kijken en constateren dat we opnieuw in een periode zitten van toenemende xenofobie, racisme, uitsluiting, en dat de opkomst van populistisch rechts niet alleen een Nederlands verschijnsel is. Er was dus ook al sinds jaar en dag aandacht voor de samenhangende internationale ontwikkelingen. De CJO-herdenking is duidelijk van een ander karakter. Daar is niets tegen. Het is gelukkig vrij om te herdenken zoals we willen. En om een stapje uit de ‘concurrentiestrijd’ te gaan - die de Platformgroep niet is begonnen, vindt die herdenking nu plaats op een andere dag en niet meer tegelijkertijd met de herdenking in de snoge. Het grote verschil is niet alleen de de opzet, het doel van de herdenking. Het verschil is dat de CJO groep alles in het werk zet om de Platform herdenking verdacht te maken, en te saboteren, inclusief succesvolle pogingen om sprekers zo onder druk te zetten dat ze op het laatste moment afzeggen plus leugenachtige beschuldigingen aan het adres van eenieder die met de Platformherdenking te maken heeft. Niveautje Carel Brendel, onder andere. Niveautje Esther Voet, Likoed, Elma Drayer, en meer mensen die vierkant achter Israël staan, zich alleen interesseren voor antisemitisme en niet voor islamofobie, en in toenemende mate aan de politieke rechterzijde samenklonteren. Jullie stuk mist een diepergaande analyse van de onderliggende stromingen, en jullie hebben het niet aangedurfd om stelling te nemen tegen de steeds agressievere methoden van de CJO groep om het alleenrecht op de herdenking te claimen. Dat is een gemiste kans. Gelukkig kan ik iedereen die een beetje verder wil kijken mijn boek aanbevelen, Kwart over Gaza (over zionisme, antisemitisme en islamofobie). Gezien de urgentie van waar we voor staan, waar ook Republiek Allochtonie een rol in wil spelen, dacht ik, zou een beetje durf om de zaken bij de naam te noemen en er niet een ‘waar er twee vechten hebben er twee schuld’ van te maken jullie niet misstaan.

Maixime - 31/10/2015 18:11

Ja hoor, daar hebben we de treurige lieden van Likoed weer. Joodse Nederlanders als de mensen van EAJG en Maarten Jan Hijmans worden tot antisemiet gebombardeerd vanwege hun kritische houding tov Israel.

Jammer trouwens dat jullie (Roemer en Ewoud) niet in zijn gegaan op de uiterst dubieuze rol die ophitser Carel Brendel in dit verhaal speelt. Hij baseert zijn hele verhaal op de sjeik Yassinherdenking zonder een moment aandacht te besteden aan de internationale context van dat moment. Israel werd internationaal veroordeeld en ook in Israel was er veel kritiek op zijn liquidatie zonder vorm van proces. De AEl, IS en Ememo zijn niet mijn clubs, maar als je ze 'Hamas-aanhangers' noemt, dan ken je de organisaties niet. Zeker van de seculiere mensenrechtactivist Menebhi, ooit gevlucht naar Nederland, ken ik als een activist en iemand die zeker kritisch tov Israel is, maar hij is zeker geen antisemiet. Hij heeft juist in de Marokkaanse gemeenschap al jaren zijn nek uitgestoken door steeds weer samenwerking te zoeken met joodse organisaties; daarnaast heeft hij zich vele malen uitgesproken tegen religieuze terreur. Hem te betitelen als 'politieke onderwereld' getuigt niet alleen van journalistieke luiheid en domheid, het is ronduit schandalig en kwaadaardig.

Likoed Nederland - 31/10/2015 17:24

De overlevenden van de Kristallnacht en hun nakomelingen worden belasterd door nieuwe antisemieten.

Het wordt zo geen herdenking van de Kristallnacht, maar een viering.

Maxime - 31/10/2015 17:19

Hulde, ik volg deze discussie al een tijdje, maar vind dit een erg verhelderend stuk, zeker in combinatie met het artikel van Daphne Meijer die de joodse gemeenschap goed kent en goed de achtergronden duidt. Verplicht leesvoer. De kern van het conflict lijkt vooral te draaien om onenigheid in de joodse gemeenschap over de houding tov islamofobie en over kritiek op Israel. Interessant is ook dat het conflict pas in de 21e eeuw zo scherp werd. Treurig dat de kleine joodse gemeenschap zo diep verdeeld is en dat niet-joodse rechtse en linkse figuren niet te beroerd zijn om verder olie op het vuur te gooien ten gunste van hun anti-islam of juist hun anti-Israel agenda.